File

Canteras de mármol rojo- Moztutako blokeak (ELDE20230122259).jpg

From Underfoot

Original file (3,383 × 2,233 pixels, file size: 2.85 MB, MIME type: image/jpeg)

This file is from Wikimedia Commons and may be used by other projects. The description on its file description page there is shown below.

Summary

Canteras de mármol rojo Material grafikoa: Moztutako blokeak   (Wikidata search (Cirrus search) Wikidata query (SPARQL)  Create new Wikidata item based on this file)
Photographer
Santiago Yániz Aramendia (1957–) wikidata:Q63860429
 
Alternative names
Santiago Yaniz
Description Spanish photographer and journalist
Date of birth 1957 Edit this at Wikidata
Location of birth Bilbao Edit this at Wikidata
Authority control
creator QS:P170,Q63860429
Title
Canteras de mármol rojo Material grafikoa: Moztutako blokeak
Description
Gautegiz Arteagako Andrabide auzoan, Muruetaganako muinoa igaro ondoren, Ereñorekiko mugan, Andranideko harrobiak daude. Horietatik kareharri gorria ateratzen zen, erromatarren garaitik XX. mendearen amaierara arte, eta Ereñoko marmol gorri edo Bilboko gorri modura ezagutzen zen. Gaur egun, utzita daude eta ez dago sartzeko mugarik ezarrita. Ereño eta Gautegiz Arteaga udalerrien artean, zenbait harrobi zahar daude, esaterako, Atzarraga, Atxoste eta Jaime, zeinetan Ereñoko gorri edo Bilboko gorri deitutako barietatea ateratzen zen. Egiaz, uharrezko kareharri gorri kristaldu mota bat da eta koralen, moluskuen eta abarren hondar asko ditu. Sedimentuak burdin oxidoz inpregnatuta daudelako du kolore gorria. Erdi Aroan eta Aro Modernoan, ez zen erauzketa eten. Industria aurreko garai horietan, ateratzaileek egiten zituzten erauzketa-lanok: ikasteko errazak ziren ezagutza mekaniko batzuk zituzten pertsonak, sarritan, baserriko lana harrobiarekin bateratzen zuten nekazariak ziren. XVIII. mende inguruan, erauzketarako askotariko ziri eta mazoak erabiltzen ziren, baita pikotxak eta barrak ere, palanka egiteko. Arbastatzaileek (batzuetan, ateratzaileek beraiek) gutxi gorabeherako forma ematen zieten harriei harrobian bertan, obrara bidali aurretik. Garai hartan, marmol horren garrantzia Bizkaiko lurraldetik harago joan zen, eta Italiara eta Ipar Amerikara ere heldu zen. Delmásek XIX. mendean adierazi zuenez, harrobiak agortuta zeuden aspalditik egiten zen gehiegizko ustiapena zela eta. Baina jarduerak aurrera jarraitu zuen. 1897ko dokumentu batzuen arabera, Pedro Aldekozeak eta Juan Manuel Elordik bi harrobi ustiatzen zituzten. Gerora, 1922an, marmol gorriko harrobien jabe batzuen izenak agertzen dira: Miguel Ángel Aldekoa, Ramón Zenikazelaia, Domingo Urrutia eta Mármoles del Norte de España SA. Atxoste harrobia (Andrabideburu, Ereño) 1947 eta 1974 bitartean ustiatu zuten Aldekozea anaiek. XX. mendearen arestiko garaiotan, Atzarragan erauzketa mekanizatua egiten zen, hari helikoidal bidez zerratuta. Altzairuzko zenbait hari txirikordatuta lortzen zen kordoi bat zen, eta polea bidez gidatzen zen, horietako bat eragilea zela. Motor elektriko batek arrastatutako kablea etengabe igarotzen zen, eta horrek horizontalean ebakitzen zuen zaina. Gero, mailu zulagailu batek zuloak egiten zituen, lehergaiak sartzeko. Hala, ebakidura bertikalen planoak lortzen ziren eta, ondorioz, marmolezko bloke angeluzuzenak ere bai.
Date 1987
date QS:P571,+1987-00-00T00:00:00Z/9
institution QS:P195,Q1468481
Current location
Euskal Gaien Institutua
References https://www.euskariana.euskadi.eus/euskadibib/bib/ELDE20230122259
Source https://www.euskariana.euskadi.eus/euskadibib/bib/ELDE20230122259

Licensing

w:en:Creative Commons
attribution
This file is licensed under the Creative Commons Attribution 4.0 International licence.
You are free:
  • to share – to copy, distribute and transmit the work
  • to remix – to adapt the work
Under the following conditions:
  • attribution – You must give appropriate credit, provide a link to the licence, and indicate if changes were made. You may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests the licensor endorses you or your use.

Captions

Add a one-line explanation of what this file represents

Items portrayed in this file

depicts

image/jpeg

0.008 second

60 millimetre

File history

Click on a date/time to view the file as it appeared at that time.

Date/TimeThumbnailDimensionsUserComment
current08:46, 26 August 2025Thumbnail for version as of 08:46, 26 August 20253,383 × 2,233 (2.85 MB)wikimediacommons>Theklanpattypan 22.03

There are no pages that use this file.

Metadata